Modern dünyada beslenme, sadece fiziksel olarak açlığı doyurmak değil; aynı zamanda zihinsel ve duygusal sağlığımızı da destekleyen bir süreç haline geldi. Günümüzde geleneksel diyetlerin ötesine geçen sezgisel (intuitive) ve farkındalıkla (mindful) beslenme yaklaşımları, bedenimize ve duygusal ihtiyaçlarımıza önem vermeyi esas alıyor. Peki, bu iki yaklaşımı biz nasıl uygulayabiliriz? Bugünkü blog yazımda biraz bunlardan bahsedelim.
Farkındalıkla Beslenme Nedir?
Farkındalıkla beslenme; yiyeceklerimizi tüketirken kendimizi ve vücudumuzun verdiği tepkileri dinlemeyi esas alır. Bu yaklaşımda amacımız; ne, nasıl ve ne zaman yediğimizin farkına vararak, daha sağlıklı bir yeme alışkanlığı geliştirmektir. Yapılan araştırmalara göre, farkındalıkla yemek, kilo yönetimini destekleyebilir ve stres yeme gibi alışkanlıkları azaltabilir.
Farkındalıkla beslenmenin adımları:
1.Yemek hazırlarken anda olmak: Yiyeceklerin renklerine, kokusuna ve dokusuna dikkat ederek mutfakta geçirdiğimiz zamanı daha anlamlı hale getirmek.
2.Yavaş yemek: Her lokmayı iyice çiğneyerek, doygunluk hissini daha iyi hissetmek ve böylece aşırı yemeyi önlemek.
3.Yargısız bir gözlemci olmak: Yediğimiz yiyeceği veya yeme biçimimizi eleştirmeden izlemek, yeme davranışımızı daha iyi anlamamıza yardımcı olur.
Sezgisel Beslenme Nedir?
Sezgisel beslenme ise daha çok içsel açlık ve tokluk sinyallerini dinlemeyi teşvik eden bir yaklaşımdır. Diyet kültürünün dayattığı kısıtlamalardan uzaklaşarak bedenimizin doğal ihtiyaçlarını dikkate almayı amaçlar. Bu yaklaşımda “iyi” veya “kötü” yiyecek yoktur; her yiyecek, belirli bir zamanda belirli bir ihtiyacı karşılamak için tüketilir. Önemli olan; kişiye göre doğru besini doğru zamanda vermektir.
Sezgisel beslenmenin temel prensipleri:
1.Açlık ve tokluk sinyallerini fark etmek: Bedenimizin aç ve tok olduğunda verdiği sinyalleri dinlemeyi öğrenmek, aşırı yemeyi engelleyebilir.
2.Diyet mantalitesinden uzaklaşmak: Kilo vermeye odaklı değil, sağlık odaklı bir beslenme yaklaşımı geliştirmek.
3.Duygusal yeme ile başa çıkmak: Duygusal tetikleyicilerin farkına vararak, stres, üzüntü veya yalnızlık gibi hislerin yeme ihtiyacı yaratmasına izin vermemek.
Farkındalık ve Sezgisel Beslenmenin Faydaları
Bu iki yaklaşımın, beden-zihin sağlığına katkıları oldukça geniş kapsamlıdır. Araştırmalar, sezgisel ve farkındalıkla beslenmenin, diyabet yönetimi, kilo kontrolü ve stres azaltma konularında olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir
•Kilo Yönetimi: Sezgisel beslenme, aşırı yemeyi azaltarak kilo yönetimini destekler. Kısıtlayıcı diyetlerin aksine, uzun vadede daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir kilo kontrolü sağlar.
•Duygusal Sağlık: Yeme alışkanlıklarımızı anladığımızda, yemek ile olan ilişkimiz de daha sağlıklı hale gelir. Stres anında yeme veya duygusal durum bozukluklarında yeme alışkanlıklarından uzaklaşmak, ruh sağlığımızı destekler.
•Yeme Zevki Artar: Farkındalıkla yeme sayesinde, yiyeceklerin tadını, dokusunu ve aromasını daha iyi hissederek yeme deneyimimizi zenginleştirir.
•Daha Sağlıklı Bir İlişki: Diyetlerin kısıtlayıcı yapısından uzaklaşarak, yemeğe karşı yargısız bir bakış açısı geliştirmek özgürleştirici bir etkiye sahiptir.
Mindful ve Intuitive Beslenme Nasıl Uygulanır?
1.Kendinize Sorular Sorun: Yemekten önce, “Gerçekten aç mıyım?” veya “Bu yiyecek şu an bana nasıl hissettiriyor?” gibi sorularla yemek yeme nedeninizi anlamaya çalışın.
2.Çevresel Faktörleri Değerlendirin: Yemek yerken televizyon, telefon veya bilgisayar gibi dikkat dağıtan unsurlardan uzak durun. Bu, farkındalıkla beslenmeyi kolaylaştırır.
3.Duygusal Yeme Tuzağına Düşmeyin: Stresli olduğunuzda veya sıkıldığınızda yemek yerine yürüyüş yapmayı, kitap okumayı veya meditasyon yapmayı deneyin.
4.Sabırlı Olun: Sezgisel ve farkındalıkla beslenme bir süreçtir. İlk etapta zorlanabilirsiniz ancak sabırlı olarak bedeninizin ihtiyaçlarını anlamayı öğrenebilirsiniz.
Sezgisel ve farkındalıkla beslenme, diyet kültürünün dayattığı kısıtlamalara karşı sağlıklı bir alternatif sunar. Bedenimizin ihtiyaçlarını dinleyerek, daha sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürebiliriz. Kalori sayımı yapmadan, farkındalıklı beslenme ile ve doğru besini vücudumuza vererek, yaşam tarzımızı değiştirerek bunu başarabiliriz!