Normal vücut fonksiyonunu korumak ve iç veya dış faktörlerin neden olduğu işlev bozukluğunu önlemek veya hafifletmek için iyi bir beslenme durumu önemlidir. Giderek artan sayıda çalışma, diyet ve beslenmenin sadece fizyoloji ve vücut kompozisyonu için değil, aynı zamanda ruh hali ve zihinsel sağlık üzerinde de önemli etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle, Batı beslenme alışkanlıkları (fast food tarzı yüksek yağlı besinler, paketli işlenmiş ürünler vb.) beslenme ve ruh sağlığı arasındaki ilişki doğrudan ruh sağlığını olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Bugünki yazımızda, eikosapentaenoik asit (EPA), dokosaheksaenoik asit (DHA), alfa-tokoferol, magnezyum ve folik asit dahil olmak üzere spesifik mikro ve makro besinlerin alımı ile zihinsel sağlık arasındaki ilişkiyden bahsedeceğiz. Stres, uyku bozuklukları, anksiyete, hafif bilişsel bozukluk ve ayrıca nöropsikiyatrik bozukluklar üzerindeki yararlı etkilerine değineceğiz.
🌱Sağlıklı bir beslenme düzeni, anti-inflamatuar, antioksidan, nörogenez (sinir sistemi hücre üretimi) , mikrobiyota oluşumu ve bağışıklık sisteminin yanı sıra epigenetik modifikasyonlar (epigenetik modifikasyonlar kalıtsaldır, gelecek nesillere aktarılır ve çevresel koşullar ile değişebilir) yoluyla ruh sağlığını etkiler.
Doğru ve iyi bir beslenme planı sadece beyin kompozisyonunu, yapısını ve işlevini değil, aynı zamanda endojen hormonları, nöropeptidleri, nörotransmiterleri ve mikrobiyota-bağırsak-beyin eksenini de etkiler; bu da stres ve inflamasyonun azalmasını, bilişsel işlevin korunmasını etkiler. Bu konuda sağlıklı beslenme beslenme kilit bir role sahiptir.
📌Folik Asit
L-metilfolat, kan-beyin bariyerini (BBB) geçebilir ve nörotransmiterler dopamin, norepinefrin ve serotonin üretimini düzenleyebilir, böylece zihinsel işleve ve performansa katkıda bulunur. B9 da dahil olmak üzere B-vitaminleri homosistein metabolizmasında önemli rol alır ve vücuttaki iltihabı da azaltır.
📌Magnezyum
Magnezyum, insan vücudunda en bol bulunan ikinci hücre içi maddedir, hücresel enerji metabolizması, sinir iletimi, membran stabilitesi ve sinaptik iletim dahil olmak üzere vücutta 500 den fazla role sahiptir. Magnezyum ayrıca anti-inflamatuar özelliklere de sahiptir. mahnezyum eksikliği genellikle gastrointestinal sistem hastalıkları uyuşturucu ve alkol kullanımı nedeniyle ortaya çıkar. Ek olarak (ki bu kısım çok önemli ! ) magnezyum eksikliği sıklıkla tarım için kullanılan topraktan ve yoğun miktarda işlenmiş gıda ve rafine tahıl alımına bağlı olabilir da gerçekleşebilir.
📌E vitamini (Alfa-tokoferol)
Alfa-tokoferol E vitamininin sekiz izoformundan biridir ve yağda çözünen bir vitamindir. Çok güçlü bir antioksidan ve anti-inflamatuardır. Alfa-tokoferol nörolojik gelişim için gereklidir ve bağışıklık fonksiyonları üzerinde bilinen en etkili besinlerden biridir. Alfa-tokoferol eksikliğine bağlı olarak hem doğuştan gelen hem de adaptif bağışıklık fonksiyonunu bozar ve nörolojik bozukluklara yol açar.
Yetersiz alım, sistemik hastalıklar, tıbbi tedaviler ve genetik koşullar, hayat şartları sinir sistemlerini etkileyerek spesifik besin eksikliklerine yol açar. Zihinsel refahın korunmasında tek başına veya ilaçlarla birlikte EPA, DHA, magnezyum, alfa-tokoferol ve folik asit besinleri olmazsa olmazlardandır.
Ruh sağlığı, insan sağlığının ayrılmaz ve temel bir bileşenidir. Sağlıksız bir yaşam tarzı, kötü bir ruh sağlığı ile ilişkilidir. Beyin fonksiyonlarının korunması için sağlıklı bir yaşam tarzı ile birilikte mikro ve makro besinlerin ögelerini içeren bir diyet uygulamak; bu sorunların önüne geçmek ve önlemek mümkün.
KAYNAKÇA: The Impact of Nutrients on Mental Health and Well-Being: Insights From the Literature, Nutrition, Psychology and Brain Health, 2021